Wedhatama Pupuh Kinanthi

Serat Wedhatama 

Pengertian wedhatama 

        Serat wedhatama asale saka basa sansekerta, Wedhatama menurut kamuskawi-indonesia karangan  L. mardiwasito, saka tembung ''wedha'' kang tegese ilmu pangerten, lan tembung ''Tama'' kang tegese becik. Miturut R. Tanojo tegese tembung ''wedhatama'' yaiku pepathokaning putra. Di deleng saka tembung ''wedha'' tegese pepakem (patokan) lan tama utawa utama kang duwe teges anak. Pepathikaning putra tegese pathokan utawa pedoman kanggo putra lan putrine

         Serat Wédhatama iku karya susastra Jawa gagrag anyar kang ngamot filsafat Jawa mligi bab kawruh manunggaling kawula gusti. Iki ditulis déning Kanjeng Gusti Pangéran Adipa ti Arya (KGPAA) Mangkunagara IVSerat wedhatama duweni isi piwulang babakan budi pekerti utawa tumindak utama gerteni.

          Serat wedhatama

Serat wedhatama iku salah sawijining seratane Kanjeng Gusti Pangeran Adipati Aryo (KGPAA) Mangunegara IV Kang wujude tembang. Serat wedhatama ngemot tembang macapat yaiku pupuh pangkur, Sinom, Pocung, Gambuh lan kinanthi. Cacahe ana limang pupuh

Guru gatra, guru lagu lan guru wilangan

Guru gatra 

yaiku araning timbaning swara ing saben pada (bait).

Guru lagu 

yaiku araning timbaning swara ing saben pungkasaning gatra.

Guru wilangan

 yaiku araning cacahing wanda saben gatra/ baris.

TEMBANG Kinanthi 

Padha gulangen ing kalbu
ing sasmitha amrih lantip
aja pijer mangan nendra
kaprawiran den kaesthi
pesunen sariranira
sudanen dahar lan guling

artine:
Padha latihen ing ati,
Ing pratandha supaya gathekan,
Aja tansah memangan lan turu wae,
Tumindaka kang utama kang dadi sedyamu,
Usahakna dening awakmu,
Sudanen anggonmu memangan lan turu

Guru gatra         : 6
Guru lagu           : u,i,a,i,a,i
Guru wilangan  : 8,8,8,8,8,8

WATAK TEMBANG KINANTHI

Watake seneng, tresna asih, mituturi, nuladani, mula lumrahe kanggo menehi pitutur lan crita kang nalekane rasa tresna asih Dikanthi-kanthi (diarahkan dan dibimbing) supaya dadi manungsa sejati. Kang iso njaga bumi pertiwi.

Ajaran ajaran sing ono ing tembang kinanthi

1. Ngasah perasaan supaya nyingkirke hawa nafsu supaya dadi manungsa sing mulya kanthi gambarake wong akeh supaya entuk ketentraman ati lan jiwa.
2. Tansah waspada supaya mawas diri lan ngilingake rasa ragu ning njero ati supaya mantep kanggo nglakoni kebajikan.
3. Ngilangake rasa cemburu, ora nganggu wong liya, lan nahan hawa nafsu nanging mung  sepi dadi ayem tentrem.
4. Piwulang sing ngetutke hal kang becik ingkang wes diajarke gawe  ngolehake kamulyaan.
5. Ngelingke manungsa ben eling lan waspada , maksute eling yaiku ileng marang petunjuk utowo pelajaran kang dikei saka alam (eling lukitaning alam

Cara nulis tembang kinanthi 

Nulis tembang macapat, klebu tembang kinanthi iku kudu manut aturan kang gumathok. Aturan kang gumathok kaya kang disebutake ana ing dhuwur, yaiku guru gatra, guru lagu, lan guru wilangan.

Wiwitana kanthi gawe ukara bebas, ukara bebas mau banjur dicocokake karo guru gatra , guru wilangan lan guru lagune, cara nyocogake bisa kanthi ngowahi tembung tembung e , cara iku kayata nganggo Purwakanthi swara, purwakanthi sastra, Yogyaswara,  baliswara, dasanama, tembung saroja, lan sapanunggale.

Sumber: Google cendekia
             Gegaran Nyinau Basa Jawa Kelas XII SMA/SMK/MA